ایجاد یک بندر خشک یا منطقه ویژه اقتصادی در ایرانشهر، با توجه به موقعیت جغرافیایی این منطقه در استان سیستان و بلوچستان و اهمیت راهبردی آن، یکی از پروژه‌های کلیدی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این منطقه و بهبود وضعیت لجستیک و حمل‌ونقل در کشور محسوب می‌شود.
نماینده مردم ایرانشهر، سرباز، بمپور، راسک، دلگان، فنوج و لاشار در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد که ایجاد بندر خشک یا منطقه ویژه اقتصادی در ایرانشهر می‌تواند به توسعه و آبادانی منطقه بلوچستان شتاب بخشد. رحمدل بامری با اشاره به اهمیت این پروژه به‌عنوان یکی از نیازهای ضروری و خواسته‌های دیرینه مردم، بر نقش آن در تقویت پسکرانه‌های سواحل مکران و تحقق تأکیدات مقام معظم رهبری تأکید کرد. وی همچنین خواستار تخصیص اعتبار برای تکمیل راه‌های ارتباطی و تسریع در اجرای پروژه‌های کلان همچون راه‌آهن چابهار-زاهدان شد تا ارتباط مناطق مختلف استان با یکدیگر و سایر نقاط کشور بهبود یابد.
بامری از ضرورت ایجاد زیرساخت‌های اداری و آموزشی در ایرانشهر، به‌عنوان مرکز جغرافیایی بلوچستان، سخن گفت. او پیشنهاد استقرار ادارات کل آموزش و پرورش، جهاد کشاورزی و مخابرات و همچنین ایجاد دانشگاه فرهنگیان در این شهرستان را مطرح کرد. وی با اشاره به کمبودهای موجود در حوزه انرژی، بر ضرورت ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی، آبی و بادی و اصلاح تعرفه‌های برق تأکید کرد تا از قطعی‌های مکرر و نارضایتی عمومی کاسته شود. بامری همچنین به چالش‌های موجود در زمینه سهمیه سوخت و نیاز به افزایش سهمیه خودروها برای تسهیل تردد مردم در مسافت‌های طولانی اشاره کرد.نماینده ایرانشهر به پیشرفت‌های اخیر در کارخانه بافت بلوچ و ورود نخستین دستگاه‌های بافندگی اشاره کرد و خواستار تخصیص اعتبارات ویژه برای توسعه این پروژه شد. وی همچنین بر اهمیت ایجاد صنایع تبدیلی، حمایت از کشاورزی و توسعه گردشگری تأکید کرد. در پایان، بامری از رئیس‌جمهور و هیئت دولت به‌دلیل توجه به مشکلات مردم و انتخاب سیستان و بلوچستان برای نخستین سفر استانی رئیس‌جمهور قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که با ادامه این رویکرد، شاهد پیشرفت و آبادانی بیشتری در این منطقه باشیم.
ایرانشهر، با توجه به ظرفیت‌ها و موقعیت خود، می‌تواند به قطب جدید اقتصادی و ترانزیتی جنوب شرق کشور تبدیل شود و نقش موثری در تحقق توسعه پایدار ایفا کند.ایجاد یک بندر خشک یا منطقه ویژه اقتصادی در ایرانشهر، با توجه به موقعیت جغرافیایی این منطقه در استان سیستان و بلوچستان و اهمیت راهبردی آن، یکی از پروژه‌های کلیدی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی این منطقه و بهبود وضعیت لجستیک و حمل‌ونقل در کشور محسوب می‌شود. این تحلیل در سه بخش اصلی ارائه می‌شود: دلایل اهمیت ایجاد بندر خشک، مزایا و اثرات، و چالش‌های پیش‌رو به شرح ذیل است:
۱. دلایل اهمیت ایجاد بندر خشک در ایرانشهر
الف) موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایرانشهر
- ایرانشهر در مرکز جغرافیایی بلوچستان و در نزدیکی کریدورهای حمل‌ونقل شمال-جنوب و شرق-غرب قرار دارد.
- توسعه پسکرانه‌های سواحل مکران، که به شدت مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفته، نیازمند ایجاد زیرساخت‌هایی مانند بندر خشک در مناطق استراتژیک نظیر ایرانشهر است.
- نزدیکی به پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان و مسیرهای جاده‌ای ترانزیتی، ایرانشهر را به نقطه‌ای مناسب برای تجمیع کالا و توزیع منطقه‌ای تبدیل می‌کند.
ب) نیاز به توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی
- ایرانشهر به‌عنوان یکی از مناطق کم‌برخوردار، نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اقتصادی است. ایجاد بندر خشک می‌تواند به افزایش اشتغال، رشد صنایع مرتبط و کاهش مهاجرت کمک کند.
ج) بهبود شبکه لجستیک و حمل‌ونقل
- با توجه به فاصله زیاد مناطق جنوبی سیستان و بلوچستان از مرکز استان (زاهدان)، ایجاد بندر خشک در ایرانشهر می‌تواند بخشی از مشکلات لجستیکی و هزینه‌های بالای حمل‌ونقل را کاهش دهد.
۲. مزایا و اثرات ایجاد بندر خشک در ایرانشهر
الف) مزایای اقتصادی
- افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی:
ایجاد بندر خشک با فراهم کردن زیرساخت‌های تجاری و صنعتی، می‌تواند سرمایه‌گذاران را به منطقه جذب کند. - توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی:
این بندر می‌تواند به مرکزی برای فرآوری محصولات کشاورزی و معدنی منطقه تبدیل شود. - کاهش هزینه‌های ترانزیت و تسریع تجارت:
با تسهیل در تجمیع، تخلیه، بارگیری و توزیع کالاها، هزینه‌ها و زمان حمل‌ونقل به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
ب) مزایای اجتماعی
- کاهش نرخ بیکاری:
اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم از طریق توسعه زیرساخت‌ها و صنایع مرتبط. - افزایش رفاه اجتماعی:
دسترسی بهتر به خدمات اقتصادی و اجتماعی در منطقه و کاهش فقر.
ج) اثرات زیست‌محیطی
- کاهش ترافیک جاده‌ای:
استفاده از بندر خشک برای انتقال کالا به جای حمل‌ونقل طولانی جاده‌ای می‌تواند به کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا کمک کند. - مدیریت پسماند صنعتی:
ایجاد صنایع سازگار با محیط‌زیست در کنار بندر خشک می‌تواند استانداردهای زیست‌محیطی را ارتقا دهد.
۳. چالش‌ها و الزامات پیش‌رو
الف) چالش‌های اجرایی
- کمبود زیرساخت‌ها:
نیاز به سرمایه‌گذاری‌های سنگین در حوزه حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای و انبارداری. - مشکلات حقوقی و قانونی:
ایجاد منطقه ویژه اقتصادی یا بندر خشک نیازمند تصویب قوانین و تخصیص بودجه است.
ب) چالش‌های اقتصادی
- کمبود منابع مالی:
اجرای این پروژه نیازمند تخصیص بودجه کلان از سوی دولت و جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است. - رقابت با سایر مناطق:
ایجاد بندر خشک باید توجیه اقتصادی کافی داشته باشد تا در رقابت با مناطق مشابه در کشور جذاب باشد.
ج) الزامات مدیریتی
- برنامه‌ریزی استراتژیک:
تدوین یک نقشه راه جامع برای طراحی و اجرای این پروژه ضروری است. - همکاری بین بخشی:
هماهنگی بین دستگاه‌های دولتی، نمایندگان مجلس، و بخش خصوصی برای تحقق اهداف.
بطور خلاصه ایجاد بندر خشک در ایرانشهر، در کنار توسعه راه‌آهن چابهار-زاهدان، می‌تواند محرک رشد اقتصادی و اجتماعی در منطقه بلوچستان باشد. این پروژه، در صورت برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت موثر، مزایای گسترده‌ای از جمله توسعه صنایع، بهبود شبکه لجستیک، و افزایش رفاه عمومی به همراه خواهد داشت.
برای موفقیت این پروژه، پیشنهاد می‌شود:
- تدوین یک طرح جامع: شامل ارزیابی اقتصادی، فنی و زیست‌محیطی.
- جذب سرمایه‌گذاری: از طریق ارائه تسهیلات و مشوق‌های اقتصادی.
- تأمین زیرساخت‌های حمل‌ونقل: نظیر راه‌آهن، جاده‌ها و انبارهای مدرن.
- ارتقای مشارکت مردم محلی: از طریق سهامداری و اشتغال‌زایی مستقیم.
- همکاری بین‌المللی: برای استفاده از ظرفیت‌های بندر چابهار و توسعه کریدورهای ترانزیتی.