توسط : به گزارش کوتاژنیوز، اقتصاد ایران در چهار دهه اخیر فراز و نشیب‌های مختلفی را پشت سر گذاشته است؛ از چالش‌های مختلف ناشی از جنگ تحمیلی تا یک دهه تحریم مستقیم نفت و بانک مرکزی. علاوه بر این، بسیاری از سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی طی دهه‌های اخیر بر پیکر نحیف اقتصاد ایران تحمیل شد که به تنهایی آثار مشخص نامطلوبی بر شاخص‌های کلان اقتصاد ایران داشته است. در پایان دهه اخیر اقتصاد ایران از معضل تورم‌های بالا رنج برده، رشد اقتصادی روند با ثباتی نداشته و میانگین آن در دهه اخیر صفر بوده است. شاخص‌های مختلف مربوط به رفاه خانوار از ضریب جینی تا بیکاری نیز وضعیت مطلوبی را تجربه نکرده است.
اگر بخواهیم در این خصوص به آمارها نیز رجوع کنیم، بر اساس برآوردهای مختلف شوک ناشی از جنگ تحمیلی، حدود هزار میلیارد دلار به کشور ضربه زد و در دهه دوم انقلاب تلاش شد تا این خسارت‌ها جبران شود. برآوردهای مختلف نشان میدهد در چهار دهه اخیر چیزی حدود یک هزار و 500 میلیارد دلار درآمد ارزی داشتیم که هزار میلیارد دلار آن به دلیل جنگ هزینه شده، تنها 500 میلیارد دلار برای اقدامات اقتصادی باقی مانده است. در بحث تحریم‌ها نیز به صورت مشخص غرب مانع از دسترسی کشور به درآمدهای ارزی و دارایی‌های ایران در کشورهای مختلف شده که از این مسیر خسارت جدی به اقتصاد ایران تحمیل شد.
در بحث سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و برنامه‌های توسعه پس از انقلاب اسلامی هم اشتباهاتی به ویژه در برخی دولت‌ها به واسطه اتّکای بیش از حد به غرب وجود داشته اما اقتصاد ایران به صورت مداوم تحت تأثیر شوک‌های مختلف قرار گرفته است. شوک اول، جنگ تحمیلی بود. سیاست‌های تعدیلی در دهه هفتاد شمسی و در دهه نود نیز دو شوک شدید تحریمی را شاهد بودیم.
روایتی از علل عدم فروپاشی اقتصاد ایران با این همه تحریم و مدیریت ناکارآمد
با وجود تمام این فشارها و همچنین مشکلات مدیریتی و اجرایی در کشور، اقتصاد ایران همچنان پابرجا است. در واقع سؤالی که مطرح می‌شود این است که با وجود تحریم‌های سنگین اقتصادی که در طول چهل سال اخیر آثار زیان‌باری بر کلیت اقتصاد وارد کرده و از سوی دیگر با وجود ناکارآمدی مدیریت در سطوح مختلف اقتصاد، ایران امروز چگونه به حیات خود ادامه داده است. بررسی‌ها نشان میدهد علاوه بر ظرفیت‌های کشور، نقش هدایت‌گری رهبر معظم انقلاب در این خصوص حائز اهمیت است.
به عنوان مثال اخیراً رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای هیئت دولت، ضمن تأکید بر «مردمی بودن»، «عدالت‌ورزی» و «فسادستیزی»، توصیه‌های مهمی به منظور بهبود شرایط اقتصادی کشور مطرح کردند. «توزیع عادلانه امکانات در کشور خصوصاً در یارانه‌ها»، «مبارزه با فساد خصوصاً در اجرای نادرست سیاست‌های اصل 44، از طریق ایجاد سامانه‌های اطلاعاتی»، «هماهنگ عمل کردن مردان اقتصادی دولت»، «توجه ویژه به بخش‌های پیشران اقتصاد»، «کنترل خلق پول و نقدینگی بانک‌ها متناسب با تولید»، «پرهیز از راه‌حل‌های موقتی برای حل مشکلات اقتصادی»، «موکول نکردن حل مشکلات کشور به رفع تحریم‌ها»، «افزایش تحرک کشور در دیپلماسی اقتصادی»، «توسعه روابط تجاری خصوصاً با همسایگان» و «منحصر نکردن دیپلماسی خارجی به مذاکرات هسته‌ای» از جمله توصیه‌های مهم اقتصادی رهبر معظم انقلاب به دولت سیزدهم بود.
همچنین رهبر انقلاب پیش از ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در سال 92، ادبیات این موضوع را تشریح کرده بودند. این واژه اولین بار در دیدار کارآفرینان با رهبر معظم انقلاب اسلامی در شهریور سال 1389 مطرح شد. برای مفهوم اقتصاد مقاومتی تعاریف متفاوتی ارائه شده که هر کدام از جنبه خاصی به این موضوع و مقوله نگاه کرده‌اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتی را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده‌اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند: «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی‌ها و خصومت‌های شدید می‌تواند تعیین‌کننده رشد و شکوفایی کشور باشد.»
یا در جای دیگر ایشان تأکید داشتند: “کاهش وابستگی به نفت از الزامات اقتصاد مقاومتی است. این وابستگی، میراث شوم صد ساله ماست، همین شرکتهای دانش‌‌‌بنیان یکی از بهترین مظاهر و یکی از مؤثرترین مؤلفه‌‌‌های اقتصاد مقاومتی است. اقتصاد مقاومتی به یک ملت امکان میدهد که حتّی در شرایط فشار هم رشد و شکوفائی داشته باشند. ما باید اقتصادی داشته باشیم که هم روند رو به رشد محفوظ بماند، هم آسیب‌‌پذیری‌‌اش کم باشد.” از سوی دیگر در آن برهه نام‌گذاری سال‌ها نیز بر مبنای اصول اقتصاد مقاومتی انجام شد. به عنوان مثال نام‌گذاری برخی سال‌ها با عناوینی مثل “نوآوری و شکوفایی، اصلاح الگوی مصرف، همت مضاعف، کار مضاعف، جهاد اقتصادی، تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی، حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی، اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی، دولت و ملت همدلی و همزبانی، اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل” در همین راستا انجام شد.
